Το Ιράν διακόπτει το πυρηνικό του πρόγραμμα

[dhatz]

Σημ: Το original άρθρο, με εικόνες είναι στο http://dhatz.blogspot.com/2006/05/blog-post.html

Τεχεράνη, Ιράν - Ο Ιρανός πρόεδρος Mahmoud Ahmadinejad εξέπληξε τον κόσμο σήμερα, όταν ξαφνικά, αποφάσισε να διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του και να εξομαλύνει τις σχέσεις με τη Δύση. "Σήμερα αποφάσισα να αντικαταστήσω τα σχέδιά μας για πυρηνική ενέργεια με οικολογική αιολική ενέργεια. Επίσης, στο επικείμενο ταξίδι μου στο Τελ Αβιβ, με σκοπό τη σύσφιξη των διμερών σχέσεων Ιράν-Ισραήλ, θα προτείνω τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου στη Μέση Ανατολή." Οι αγορές εμπορευμάτων αντέδρασαν άμεσα με το πετρέλαιο να πέφτει -50% από τα $75δολ/βαρ στα $37.5 δολ/βαρέλι και ο χρυσός από τα $670δολ/ουγγιά στα $300δολ/ουγγιά, καθώς πλέον εξαλείφθηκε ο γεωπολιτικός κίνδυνος.

Το ανωτέρω σενάριο είναι, προφανώς, αποκύημα φαντασίας. Όμως δεν ακούγεται καθόλου παράλογο, με δεδομένο το πως επί χρόνια τώρα ερμηνεύουν τα διεθνή Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης (ΜΜΕ) την πορεία των τιμών των εμπορευμάτων και ειδικότερα του πετρελαίου και του χρυσού που κάνουν καθημερινά πρωτοσέλιδα.

Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι η τιμή του πετρελαίου εμπεριέχει ένα απροσδιόριστου ύψους, premium λόγω "γεωπολιτικής αστάθειας" στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, αυτό δεν έχει καμμιά σχέση με την άνοδο της τιμής των βασικών και πολύτιμων μετάλλων και άλλων εμπορευμάτων (όπως και δευτερευόντως των ακινήτων, των μετοχών).

Μια σύγκριση των τιμών με τις προ 5ετίας δείχνει πως ανεβαίνουν σε τιμή όλα τα ΑΠΤΑ, ΜΗ-ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΙΜΑ (απο τις κυβερνήσεις) "πράγματα" και "assets" (εμπορεύματα, βασικά και πολύτιμα μέταλλα, ενέργεια, ακίνητα, έργα τέχνης, μετοχές κλπ). Τα περισσότερα εμπορεύματα έχουν αυξηθεί αθροιστικά κατά 200%-600% την τελευταία 4-ετία. Την ίδια στιγμή, ο επίσημος "πληθωρισμός" (δηλ. ο μαγειρεμένος "Δείκτης Τιμών Καταναλωτή") κινείται στο 2% - 3% κατ'έτος.

Οι λόγοι είναι πολλοί και κατανοώντας τους, μπορεί κανείς να βάλει τα κομμάτια στο παζλ της σημερινής πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας.

Αναφέρω επιγραμματικά τους βασικούς λόγους (κατά σειρά "σημαντικότητας"):

1/ Η παροχή τζάμπα πίστωσης. Τα επιτόκια πέφτουν απο το 1980. Μετά την πτώση των χρηματιστηρίων το 2000, βλέποντας τον "κίνδυνο" της επιβράδυνσης / ύφεσης (αναγκαία για να εξαλειφθούν οι υπερβολές του παρελθόντος) οι Κεντρικές Τράπεζες πιεζόμενες αφόρητα από τους πολιτικούς, οδήγησαν τα ονομαστικά επιτόκια σε χαμηλά δεκαετιών π.χ. στην Ευρωζώνη είναι σε χαμηλό 50 ετών, στην Ιαπωνία είναι επί χρόνια τώρα στο ΜΗΔΕΝ (0%, ZIRP) και μόλις κατά το 2005 οι ΗΠΑ επανεφεραν τα ονομαστικά επιτόκια σε πιο φυσιολογικά επίπεδα. Τα δε πραγματικά επιτόκια (ονομαστικά μειον τον πληθωρισμό) παραμένουν αρνητικά στις περισσότερες χώρες. Αυτές οι συνθήκες στο επίπεδο της χρηματοπιστωτικής πολιτικής, η αποκαλούμενη αορίστως "ρευστότητα" (liquidity) στον Τύπο, σε συνδυασμό με τις πλέον πολύ υψηλές και μη-ελκυστικές αποτιμήσεις των "παραδοσιακών" χρηματιστηριακών αξιών (μετοχές και ομόλογα) ωθούν επενδυτικά ("κερδοσκοπικά") κεφάλαια να τοποθετούνται στις αγορές εμπορευμάτων, οδηγώντας at the margin τις τιμές στα σημερινά ύψη.

2/ Το "τυπωμα" "παραχαραγμένου" (από τον αέρα) πληθωριστικού χρήματος από τις κυβερνήσεις, συγκεκριμένα Ιαπωνίας και Κίνας (και σε αναλογο ή μικρότερο βαθμό από τις άλλες). Ας μην ξεχνάμε ότι το σύγχρονο χάρτινο χρήμα, χωρίς να είναι gold-backed (ή καπως αλλιως να ελέγχεται η ποσότητά του), είναι ένα καμμάτι χαρτί, που οι κυβερνήσεις μπορούν να τυπώσουν όσο θέλουν και όποτε θέλουν. Η κίνηση του "τυπώματος" χρήματος απο πλευράς των ασιατικών χωρών γίνεται κυρίως στα πλαίσια της "ανταγωνιστικής υποτίμησης" των νομισμάτων τους έναντι του δολλαρίου, προκειμένου να κρατηθούν σχετικά σταθερές οι συναλλαγματικές ισοτιμίες για να στηριχτουν μερκαντιλιστικές πολιτικές στα πλαισια της παγκοσμιοποίησης (μεταφορά παραγωγικών μονάδων, θέσεων εργασίας και τεχνογνωσίας στην Κίνα / Ασία).

3/ Η προσδοκία / εκτίμηση ότι οι κυβερνήσεις θα επιταχύνουν ακόμα περισσότερο το τύπωμα "παραχαραγμένου" πληθωριστικού χρήματος στο μέλλον, για να διαγράψουν σε πραγματικούς όρους το συσσωρευμένο χρέος. Η πολιτική της πιστωτικής επέκτασης των τελευταίων 20 ετών, που επιταχύνθηκε απίστευτα την τελευταία 5-ετία, με υπερμετρο δανεισμό κρατών και ιδιωτών. Τα κράτη δαπανούν με "δανεικά από το μέλλον", δηλαδή φεσώνοντας τα αγέννητα. Οι δε πολίτες των Δυτικών χωρών έχουν αντικαταστήσει τις απώλειες εισοδήματος λόγω της παγκοσμιοποίησης (δηλ. της εισόδου 1+ δις ανθρώπων στην παγκόσμια αγορά εργασίας και της εισοδηματικής "σύγκλισης" δηλ. της συμπίεσης των εισοδημάτων των Δυτικών), με δανεισμό. Στις ΗΠΑ ο ρυθμός αποταμίευσης (savings rate) είναι πλέον αρνητικός για τους 11 από του 12 τελευταίους μήνες, δηλαδή δαπανούν περισσότερα απ'οτι βγάζουν. Εππλέον, μέσω του "housing ATM" (Mortgage Equity Withdrawal) εκταμιεύουν μετρητά έναντι της (μεχρι τώρα) αυξανόμενης αξίας του σπιτιού τους. Αυτά έχουν αμβλύνει προσωρινά την μείωση διαθέσιμου εισοδήματος και έχουν περιορίσει τις κοινωνικές αντιδράσεις για την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας προς την Ασία.

Καθως όμως κράτη και πολίτες στη Δύση έχουν συσσωρεύσει δυσβάσταχτα επίπεδα δανεισμού, πολλοί εκτιμούν ότι θα υπάρξει πολιτική ανοχή / στήριξη να διαγραφούν δια πληθωρισμού με το τύπωμα "παραχαραγμένου" χρήματος. Παράλληλα θα υπαναχωρήσουν έναντι των υπεσχημένων παροχών σε νυν και μελλοντικούς συνταξιούχους, οι οποίοι θα εισπράξουν μεν την ονομαστική αξία που τους είχαν εγγυηθεί, όμως πλέον η αγοραστική δύναμη της θα είναι πολύ μικρότερη . Επίσης θα συνεχίσει η "σύγκλιση" των εισοδημάτων για τους νυν εργαζόμενους (τα ονομαστικά εισοδήματα θα αυξάνουν με 2-3%/χρόνο, δηλαδή σε πραγματικούς όρους θα πέφτουν) στα πλαίσια του worldwide labor arbitrage της παγκοσμιοποίησης.

Αυτά τα δεδομένα κάνουν πολλούς επενδυτές (έστω των λίγων institutional funds που διαθέτουν τη σχετική ευελιξία στις επενδυτικές επιλογές τους, τα περισσότερα έχουν δεμένα τα χέρια) να αποφεύγουν τα χάρτινα assets (ομόλογα κλπ) και να κατευθύνονται στα απτά, για να προστατεύσουν την αγοραστική τους δύναμη από τον πληθωρισμό (αυτό που ονομάζεται "Flucht in die Sachwerte").

4/ Η αυξηση της κατανάλωσης διαφόρων εμπορευμάτων (βασικά μέταλλα, ενέργεια) από χώρες της Ασίας που αναπτύσσονται ταχύτατα και χτίζουν υποδομές. Η αύξηση αυτή δεν είναι τόσο μεγάλη όσο συχνά αναφέρεται, π.χ. ήδη για το 2004 η Κίνα κάλυψε το 94% των ενεργειακών της αναγκών από εγχώριες πηγές. Ωστόσο, όπως προανέφερα, πολλά επενδυτικά κεφάλαια κάνουν front-running, δηλαδή αγοράζουν οδηγώντας at the margin την τιμή ψηλότερα, θεωρώντας δεδομένο ότι θα βρούν μελλοντικό αγοραστή είτε λόγω price-insensitive buyers (περιπτώσεις Στρατηγικών αποθεμάτων ΗΠΑ για το πετρέλαιο τα 3 τελευταία χρόνια) είτε λόγω ανελαστικής ζήτησης (ενέργεια, βασικά μέταλλα).

5/ Η συσσώρευση του παγκόσμιου πλούτου σε ολοένα και λιγότερα χέρια (αυτό που λέγεται "οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι"). Η εταιρική κερδοφορία ως % του ΑΕΠ είναι στα υψηλότερα επίπεδα μεταπολεμικά και το μεγαλύτερο μέρος καταλήγει στο άνω 5% της κοινωνίας. Τα κεφάλαια αυτά δεν "ανακυκλώνονται" στην οικονομία, αλλά "αποταμιεύονται" αγοράζοντας assets, αυξάνοντας την τιμή τους.

Τι μέλλει γεννέσθαι;

Οπως έχω ξαναγράψει, σ'ένα fiat money system (χάρτινο "χρήμα-κονφεττί" δολλάριο / ευρω / γιέν κλπ), οι επιλογές είναι πρωτίστως πολιτικές.

Η ύπαρξη τόσο υψηλών επιπέδων χρέους είναι αντιπληθωριστική (deflationary). Σε κάποιο σημείο οταν πλέον ο δανειζόμενος, όσο χαμηλά επιτόκια κι αν του παρασχεθουν, σταματήσει να συσσωρεύει νέα δάνεια, επέρχεται κορεσμός και η όλη πυραμίδα (Ponzi scheme) που βασίστηκε στην πιστωτική φούσκα καταρρέει. Εχουμε χρεοκοπίες ιδιωτών, τραπεζών, κατασχέσεις και πλειστηριασμούς και ραγδαία υποχώρηση των τιμών. Οτι συνέβει στην Αμερική το 1929 και την Ιαπωνία μετά το 1990, οπου οι τιμές ακινήτων, μετοχών κλπ έπεφταν για πάνω απο 10 χρόνια μετά τη φούσκα της δεκαετίας του 1980: ο δείκτης NIKKEI έπεσε από τις 40.000 μονάδες το 1990 στις 7.500 μονάδες το 2002 και ανάλογη τεράστια πτώση υπήρξε στις τιμές των ακινήτων (ας το έχουν υπόψη όσοι διατείνονται ότι "οι τιμές των ακινήτων δεν πέφτουν ποτέ, απλά δεν αυξάνουν τόσο πολύ κάποιες χρονιές", η διαφορά έγκειται στο αν και πόσο "παραχαραγμένο" πληθωριστικό χρήμα θα επιλέξει να τυπώσει μια κυβέρνηση).

Από την άλλη, οι κυβερνήσεις μπορούν να προχωρήσουν στο τύπωμα ακόμα περισσότερου "παραχαραγμένου" χρήματος απ'οτι τα τελευταία χρόνια και να βρουν τρόπους να το μοιράσουν στους υπηκόους τους (με φοροαπαλλαγές, με "επιδόματα", με νεες προσλήψεις στο Δημόσιο, με αυξήσεις μισθών / συντάξεων σε όσους πληρώνονται απευθείας από το Κράτος, με πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων κλπ) το λεγόμενο "helicopter money", για να αποπληρώσουν τα υπάρχοντα δάνεια. Στην περίπτωση αυτή το χάρτινο χρήμα-κονφεττί (δολλάριο, ευρώ, γιέν κλπ) που μέσα στα 3-4 τελευταία χρόνια έχει ήδη χάσει τη μισή αξία του και βάλε έναντι όλων των απτών πραγμάτων, θα χάσει και σχεδόν όλη την υπόλοιπη.

Μέχρι στιγμής (χωρίς ωστόσο ακόμα οι κυβερνήσεις να έχουν τυπώσει "παραχαραγμένο" χρήμα σε πολύ μεγάλες ποσότητες) οι αγορές προεξοφλούν το δεύτερο σενάριο, δηλ. του τυπώματος και του υψηλού πληθωρισμού με "Flucht in die Sachwerte", γιαυτό και οι τιμές όλων των απτών πραγμάτων έχουν εκτοξευτεί στα ύψη.

Και οι (κωμικοτραγικές για όποιον παρακολουθεί τις αγορές από κοντά) δραματικές "ειδήσεις" στις οποίες επιχειρείται να αποδοθεί η τρελλή πορεία των τιμών, π.χ. στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, στον πόλεμο στο Ιράκ, στις απειλές του κάθε Μπιν Λάντεν, στη γρίππη των πουλερικών και δεν ξέρω τι άλλο, είναι απλά για να γεμίζουν οι αράδες και οι ώρες στα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης και να ρίχνεται στάχτη στα μάτια των αφελών.

ΥΓ: Θα με συγχωρήσετε για τον τίτλο που επέλεξα, αλλά πολλοί άνθρωποι προσπερνούν τα "οικονομικά" θέματα, ως "τεχνικά". Τα παραπάνω τα αναφέρω προς προβληματισμό, αν θέλετε σαν "σενάριο επιστημονικής φαντασίας".

[Erebos]

Συγχαρητήρια κ. Χατζόπουλε για την άρτιά σας ανάλυση.
Όλα τα points σας είναι δοσμένα με εξαιρετικό τρόπο, κάνοντας το άρθρο κατανοητό και εύπεπτο σε όσους έχουν στοιχειώδη γνώση μακροοικονομίας και λειτουργίας των χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών.
Το blog σας μπορώ να πω πως θα γίνει αντικείμενο ενδελεχής μελέτης και έχει ήδη κατακτήσει περίοπτη θέση στα bookmarks μου.

[GoG]

Συγχαρητηρια,πολυ ωραιο αρθρο που πραγματικα αξιζει να το διαβασει καποιος και να το αξιολογησει αναλογως...

[Nakraal]

Mε λίγα λόγια το Ιράν ... κιοτ - κιοτ - κιοοοοοτεψε!

[Kiwi]

Mε λίγα λόγια το Ιράν ... κιοτ - κιοτ - κιοοοοοτεψε!

Εχμμ... άμα διαβάσεις λίγο αμέσως μετά το κείμενο, θα δεις ότι είναι απλά εισαγωγή σε άρθρο. Δεν ισχύει

[manoulamou]

Mε λίγα λόγια το Ιράν ... κιοτ - κιοτ - κιοοοοοτεψε!

Και μετα ξυπνησαμε καθιδροι!
Οταν υπαχθουν οι ΗΠΑ στο δειθνες δικαστηριο της Χαγης
και το Ισραηλ στον ελεγχο της επιτροπης πυρηνικης ενεργειας του ΟΗΕ
δλδ του αγιου ουδεποποτε, τοτε ισως να υποχωρησουν και οι Αγιατολαχ του Ιραν...
{να μην αναφερθουμε σε αλλες χωρες με ειδικη μεταχειρηση εκατερωθεν }

[supermario]

Και μετα ξυπνησαμε καθιδροι!
Οταν υπαχθουν οι ΗΠΑ στο δειθνες δικαστηριο της Χαγης
και το Ισραηλ στον ελεγχο της επιτροπης πυρηνικης ενεργειας του ΟΗΕ
δλδ του αγιου ουδεποποτε, τοτε ισως να υποχωρησουν και οι Αγιατολαχ του Ιραν...
{να μην αναφερθουμε σε αλλες χωρες με ειδικη μεταχειρηση εκατερωθεν }

Τι ειπες τωρα!!! Καλα δεν ντρεπεσαι να λες τετοια λογια για τους περιούσιους λαους;;;; Τους μοναδικους που ειναι υπερανω ολων;;;;
Σκυψε αμεσως το κεφαλι και μετανοησε!!! Ακους εκει να υπαχθουν οι ηπα στο δικαστηριο της χαγης ή το ισραηλ στον ελεγχο της επιτροπης πυρηνικης ενεργειας του ΟΗΕ.....Ντροπης πραγματα...

[mitsos3000]

Προφητεία;

Από το σημερινό BBC:

Ahmadinejad sends letter to Bush

Iran's President Mahmoud Ahmadinejad has written to George W Bush proposing "new solutions" to their differences.

The letter will be sent via the Swiss Embassy which represents US interests in Iran, a government spokesman said.

Mr Ahmadinejad proposes "new solutions for getting out of international problems and current fragile situation of the world", the spokesman said.

Reports say it is the first letter from an Iranian president to a US leader since the Iranian revolution in 1979.

[Kiwi]

Προφητεία;

Από το σημερινό BBC:

Πέρα από το περιεχόμενο του γράμματος, αναρωτιέμαι ο George Bush πού θα το βάλει όταν το διαβάσει...

[aroutis]

Εξαιρετικό.

[tzanerman]

Μεχρι τωρα ηθελα απλα να αλλαξω χωρα... Διαβαζοντας το ανωθεν αρθρο θελω να αλλαξω πλανητη...

[Erebos]

Μεχρι τωρα ηθελα απλα να αλλαξω χωρα... Διαβαζοντας το ανωθεν αρθρο θελω να αλλαξω πλανητη...

και εγώ μαζί σου!
Όλοι στον Alpha Centauri!

[supermario]

και εγώ μαζί σου!
Όλοι στον Alpha Centauri!

Γιατι;;; Για να τον κανουμε και αυτον μπουρδελο;;;; Τι μας εφταιξε;;;

[manoulamou]

και εγώ μαζί σου! Όλοι στον Alpha Centauri!

Κατι ακουσα για μελλοντικο αποικισμο απο τους <<προθυμους>>
σε αγαστη συνεργασια με τους συμμαχους αντωνη θολουρα και γιωργακη θαμνου
στο Δελτα της Ανδρομεδας, ξερετε τπτ??

[Xguru]

Εχουμε χρεοκοπίες ιδιωτών, τραπεζών, κατασχέσεις και πλειστηριασμούς και ραγδαία υποχώρηση των τιμών. Οτι συνέβει στην Αμερική το 1929 και την Ιαπωνία μετά το 1990, οπου οι τιμές ακινήτων, μετοχών κλπ έπεφταν για πάνω απο 10 χρόνια μετά τη φούσκα της δεκαετίας του 1980:...

Αυτή ακριβώς είναι η νέα απειλή, η επανάληψη της Αμερικής του 1930, είδη στην BIS ορισμένοι ερευνητές αρχίζουν να υποδεικνύουν τους κινδύνους αυτούς, από αλλού το περιμένουν οι κυβερνήσεις (πληθωρισμό) και από αλλού θα τους έρθει (χρέος-αντιπληθωρισμός).