Ωραίες ελληνικές λέξεις

**WAntilles** · 03-10-10, 01:49

Θα αρπάξω την ευκαιρία να εξηγήσω εδώ και άλλα δύο πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα της γλώσσας - οποιασδήποτε γλώσσας:

Πώς επηρρεάζεται η δημιουργία καινούργιων λέξεων για καινούριες έννοιες της ανθρώπινης σκέψης από:

α. Την εκάστοτε πρόοδο της σκέψης του ανθρώπου
β. Την συμπεριφορά του κόσμου/φύσης γύρω του -> ουσιαστικά δηλαδή τους φυσικούς νόμους

Ας τα πάρουμε ένα-ένα:

α. Την εκάστοτε πρόοδο της σκέψης του ανθρώπου

Ας πάρουμε σαν ένα ωραιότατο παράδειγμα τη λέξη "μηδέν".

Αν αναζητήσουμε την ετυμολογία της λέξης θα δούμε ότι προέρχεται από τα "μηδέ" + "ένα" -> δηλαδή κάτι, μία ποσότητα -> που δεν είναι ούτε/καν ένα.

Και θα έρθω όμως και θα σας πω εγώ, μα και το 0.5 π.χ. και το 0.2 και γενικά οποιοσδήποτε αριθμός μεταξύ των 0 και 1 καλύπτεται γλωσσολογικά-εννοιολογικά από το "μηδέ"+"ένα" = "μηδέν". Γιατί τότε οι τότε άνθρωποι επέλεξαν να χτίσουν σκεπτόμενοι με τέτοιο τρόπο, την αναγκαία καινούρια λέξη για να εκφράσουν την έννοια του καθόλου/τίποτα;

Μα γιατί το ανθρώπινο μυαλό τότε, προφανώς δεν είχε επινοήσει την έννοια του κλάσματος -> δηλαδή κάτι που αριθμητικά-ποσοτικά να μπορεί να βρίσκεται μεταξύ του τίποτα/καθόλου και της μονάδας. Εξ' ου καί το "μηδέ"+"ένα" = "μηδέν", γιατί για το ανθρώπινο μυαλό τότε, το αμέσως λιγότερο από την μονάδα μπορούσε να είναι, είχε έννοια, μόνο το τίποτα/καθόλου.

β. Την συμπεριφορά του κόσμου/φύσης γύρω του -> ουσιαστικά δηλαδή του φυσικούς νόμους

Ας πάρουμε σαν παράδειγμα την λέξη "επιφέρω".

Αν αναζητήσουμε την ετυμολογία της θα δούμε ότι βγαίνει από τα "επί" + "φέρω", όπου επί=πάνω / πάνω σε / πάνω από κλπ. και φέρω=κουβαλώ/τραβώ/σέρνω κλπ..

Εννοιολογικά αν δούμε τη λέξη επιφέρω, θα δούμε ότι ενέχει συνέπεια (effect), που πάντα χρονικά, έπεται ενός αιτίου cause.

Και εδώ δημιουργείται το ερώτημα, γιατί ο άνθρωπος όταν χρειάστηκε να δημιουργήσει μία σύνθετη λέξη που δηλώνει δράση/κίνηση μέσα στο χρόνο -> από το αίτιο -> στο αποτέλεσμα -> διάλεξε και το έκανε - προσέξτε με πρόθεμα που δηλώνει/προσδιορίζει τόπο (επάνω από) και όχι χρόνο;

Το έκανε τυχαία;

Μήπως σκέφτηκε ότι οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος αμέσως θα μπορέσει τον τοπικό προσδιορισμό να τον μετατρέψει σε χρονικό; Η απάντηση είναι ναι.

Για να καταλάβουμε το συλλογισμό, ας θεωρήσουμε μια πλάκα/επιφάνεια, η οποία είναι καθαρή στην αρχή, την οποία εναποθέτουμε κάπου εκτεθειμένη (όχι σκεπασμένη). Σιγά-σιγά θα αρχίσει να γεμίζει από σκόνη. Η σκόνη σε ποιά επιφάνειά της θα βρίσκεται; Στην επάνω (επί) -> επιφέρω. Επίσης κάθε ανώτερο (επί του προγενέστερου) στρώμα σκόνης, θα είναι και μεταγενέστερο χρονικά του αποκάτω.

Και όλα αυτά γιατί η βαρύτητα έχει την διεύθυνση που ξέρουμε -> προς τα κάτω.

Για σκεφτείτε έναν κόσμο με ανάποδη βαρύτητα. Την αρχικά γυαλισμένη πλάκα, την έχουμε από πάνω μας (αντί από κάτω μας), η σκόνη δεν καθιζάνει αλλά συσσωρεύεται/κινείται προς τα επάνω, και η πλευρά της πλάκας που μαζεύει την μπίχλα είναι η κάτω -> άρα λοιπόν για την ίδια έννοια (cause -> effect) ο άνθρωπος θα είχε σκεφτεί την λέξη υποφέρω και όχι επιφέρω. Κάθε στρώμα σκόνης κάτω (υπό) το προηγούμενο θα ήταν και νεότερο, κ.ο.κ..

**manoulamou** · 03-10-10, 01:52

Αρχικό μήνυμα από Νikosanagn

Επίσης ψηλοάσχετο το σωστό είναι οι στήλες του Ολυμπίου Διός ή οι στύλοι του Ολυμπίου Διος... και γιατί?

Συχνά λάθη στη χρήση της Ελληνικής
83. Οι στύλοι του Ολυμπίου Διός (και όχι: οι στήλες).
Βασικοί ορθογραφικοί κανόνες της δημοτικής γλώσσας
Παράλληλη αναζήτηση στα λεξικά
Μερικα on-line βοηθηματα...

**Νikosanagn** · 03-10-10, 01:53

Θα αρπάξω την ευκαιρία να εξηγήσω εδώ και άλλα δύο πολύ ενδιαφέροντα φαινόμενα της γλώσσας - οποιασδήποτε γλώσσας:

Πώς επηρρεάζεται η δημιουργία καινούργιων λέξεων για καινούριες έννοιες της ανθρώπινης σκέψης από:

α. Την εκάστοτε πρόοδο της σκέψης του ανθρώπου
β. Την συμπεριφορά του κόσμου/φύσης γύρω του -> ουσιαστικά δηλαδή του φυσικούς νόμους

Ας τα πάρουμε ένα-ένα:

α. Την εκάστοτε πρόοδο της σκέψης του ανθρώπου

Ας πάρουμε σαν ένα ωραιότατο παράδειγμα τη λέξη "μηδέν".

Αν αναζητήσουμε την ετυμολογία της λέξης θα δούμε ότι προέρχεται από τα "μηδέ" + "ένα" -> δηλαδή κάτι, μία ποσότητα -> που δεν είναι ούτε/καν ένα.

Και θα έρθω όμως και θα σας πω εγώ, μα και το 0.5 π.χ. και το 0.2 και γενικά οποιοσδήποτε αριθμός μεταξύ των 0 και 1 καλύπτεται γλωσσολογικά-εννοιολογικά από το "μηδέ"+"ένα" = "μηδέν". Γιατί τότε οι τότε άνθρωποι επέλεξαν να χτίσουν σκεπτόμενοι με τέτοιο τρόπο, την αναγκαία καινούρια λέξη για να εκφράσουν την έννοια του καθόλου/τίποτα;

Μα γιατί το ανθρώπινο μυαλό τότε, προφανώς δεν είχε επινοήσει την έννοια του κλάσματος -> δηλαδή κάτι που αριθμητικά-ποσοτικά να μπορεί να βρίσκεται μεταξύ του τίποτα/καθόλου και της μονάδας. Εξ' ου καί το "μηδέ"+"ένα" = "μηδέν", γιατί για το ανθρώπινο μυαλό τότε, το αμέσως λιγότερο από την μονάδα μπορούσε να είναι, είχε έννοια, μόνο το τίποτα/καθόλου.

β. Την συμπεριφορά του κόσμου/φύσης γύρω του -> ουσιαστικά δηλαδή του φυσικούς νόμους

Ας πάρουμε σαν παράδειγμα την λέξη "επιφέρω".

Αν αναζητήσουμε την ετυμολογία της θα δούμε ότι βγαίνει από τα "επί" + "φέρω", όπου επί=πάνω / πάνω σε / πάνω από κλπ. και φέρω=κουβαλώ/τραβώ/σέρνω κλπ..

Εννοιολογικά αν δούμε τη λέξη επιφέρω, θα δούμε ότι ενέχει συνέπεια (effect), που πάντα χρονικά, έπεται ενός αιτίου cause.

Και εδώ δημιουργείται το ερώτημα, γιατί ο άνθρωπος όταν χρειάστηκε να δημιουργήσει μία σύνθετη λέξη που δηλώνει δράση/κίνηση μέσα στο χρόνο -> από το αίτιο -> στο αποτέλεσμα -> διάλεξε και το έκανε - προσέξτε με πρόθεμα που δηλώνει/προσδιορίζει τόπο (επάνω από) και όχι χρόνο;

Το έκανε τυχαία;

Μήπως σκέφτηκε ότι οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος αμέσως θα μπορέσει τον τοπικό προσδιορισμό να τον μετατρέψει σε χρονικό; Η απάντηση είναι ναι.

Για να καταλάβουμε το συλλογισμό, ας θεωρήσουμε μια πλάκα/επιφάνεια, η οποία είναι καθαρή στην αρχή, την οποία εναποθέτουμε κάπου εκτεθειμένη (όχι σκεπασμένη). Σιγά-σιγά θα αρχίσει να γεμίζει από σκόνη. Η σκόνη σε ποιά επιφάνειά της θα βρίσκεται; Στην επάνω (επί) -> επιφέρω. Επίσης κάθε ανώτερο (επί του προγενέστερου) στρώμα σκόνης, θα είναι και μεταγενέστερο χρονικά του αποκάτω.

Και όλα αυτά γιατί η βαρύτητα έχει την διεύθυνση που ξέρουμε -> προς τα κάτω.

Για σκεφτείτε έναν κόσμο με ανάποδη βαρύτητα. Την αρχικά γυαλισμένη πλάκα, την έχουμε από πάνω μας (αντί από κάτω μας), η σκόνη δεν καθιζάνει αλλά συσσωρεύεται/κινείται προς τα επάνω, και η πλευρά της πλάκας που μαζεύει την μπίχλα είναι η κάτω -> άρα λοιπόν για την ίδια έννοια (cause -> effect) ο άνθρωπος θα είχε σκεφτεί την λέξη υποφέρω και όχι επιφέρω. Κάθε στρώμα σκόνης κάτω (υπό) το προηγούμενο θα ήταν και νεότερο, κ.ο.κ..

Έχεις σπουδάσει κάτι παρεμφερές ή απλά γνώσεις απο βιβλία κλπ?

**WAntilles** · 03-10-10, 01:56

Αρχικό μήνυμα από Νikosanagn

Το έχω ακούσει και έτσι πάντως....αλλα ήμουν σχεδόν σίγουρος οτι είναι οι στύλοι.

Στύλοι

Στύλος είναι η κολώνα, το κατακόρυφο δομικό στοιχείο που στηρίζει κάτι, που μεταφέρει τα φορτία του στο έδαφος. Εξ' ου και υποστύλωμα, αυτό που από κάτω (υπό) στηρίζει (στυλο-) κάτι άλλο.

Άλλωστε στυλώνω, σημαίνει στηρίζω.

Θυμηθείτε ότι λέμε π.χ. "Είσαι αδύναμος, φάε μια σουπίτσα να στυλωθείς" -> δηλαδή να μπορείς να σταθείς στα πόδια σου.

........Auto merged post: WAntilles πρόσθεσε 2 λεπτά και 19 δευτερόλεπτα αργότερα ........

Αρχικό μήνυμα από Νikosanagn

Έχεις σπουδάσει κάτι παρεμφερές ή απλά γνώσεις απο βιβλία κλπ?

Αν αναφέρεσαι σε μένα, όχι στο πρώτο, όσο για το 2ο δεν είναι απαραίτητο.

Π.χ. για τα παραπάνω συμπεράσματα στα οποία κατέληξα - ειδικά για αυτό για την προέλευση της λέξης μηδέν και γιατί δημιουργήθηκε κατ' αυτό τον τρόπο - δεν χρειάζεται κάποιος να έχει σπουδάσει/διαβάσει κάτι. Απλή/κοινή λογική είναι.

**alekan** · 03-10-10, 01:57

Καμμιά λέξη θα πείτε;;

**Νikosanagn** · 03-10-10, 01:59

δεν χρειάζεται κάποιος να έχει σπουδάσει/διαβάσει κάτι. Απλή/κοινή λογική είναι.

Ναι αλλά αυτό εγίνε πριν από πάρα πολλά χρόνια και δεν γνωρίζουμε ακριβώς υπο ποιές συνθήκες δημιουργήθηκε η λέξη αυτή... Οπότε πως μπορείς να είσαι σίγουρος;

**WAntilles** · 03-10-10, 01:59

Αρχικό μήνυμα από alekan

Καμμιά λέξη θα πείτε;;

"ουδεμία"

Από το "ούτε" + "μία".

**Νikosanagn** · 03-10-10, 01:59

Καμμιά λέξη θα πείτε;;

Οξυδερκής...

**WAntilles** · 03-10-10, 02:03

Αρχικό μήνυμα από Νikosanagn

Ναι αλλά αυτό εγίνε πριν από πάρα πολλά χρόνια και δεν γνωρίζουμε ακριβώς υπο ποιές συνθήκες δημιουργήθηκε η λέξη αυτή... Οπότε πως μπορείς να είσαι σίγουρος;

Γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να υπάρξει άλλη λογική εξήγηση.

Ο μόνος λόγος για να ταυτίσει εννοιολογικά ένας άνθρωπος την έννοια του τίποτα/καθόλου με αυτή του "λιγότερο από ένα" - γιατί αυτό σημαίνει το "ούτε ένα" - είναι στο μυαλό του, να μην είναι δυνατή η ύπαρξη οποιασδήποτε ενδιάμεσης ποσότητας μεταξύ της μονάδας και του τίποτα/καθόλου - η ύπαρξη των κλασμάτων δηλαδή - γιατί τότε και μόνον τότε - χωρίς κλάσματα δηλαδή - το επόμενο άλμα από την μονάδα προς το λιγότερο είναι το τίποτα/καθόλου -> "μηδέν".

**flamelab** · 03-10-10, 02:04

Αρχικό μήνυμα από WAntilles

Γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να υπάρξει άλλη λογική εξήγηση.

Ο μόνος λόγος για να ταυτίσει εννοιολογικά ένας άνθρωπος την έννοια του τίποτα με αυτή του "λιγότερο από ένα" - γιατί αυτό σημαίνει το "ούτε ένα" - είναι στο μυαλό του, να μην είναι δυνατή η ύπαρξη οποιασδήποτε ενδιάμεσης ποσότητας μεταξύ της μονάδας και του τίποτα - η ύπαρξη των κλασμάτων δηλαδή - γιατί τότε και μόνον τότε - χωρίς κλάσματα δηλαδή - το επόμενο άλμα από την μονάδα προς το λιγότερο είναι το τίποτα -> "μηδέν".

Eπίσης, ειναι δεδομένο κάποιος πολιτισμός να'χει ανακαλύψει την έννοια του "τιποτα" και να το εκφραζει γραπτα (μηδέν, 0)

**manoulamou** · 03-10-10, 02:07

Απειροελαχιστη

Μικρό λεξικό ορθογραφικά συγχεόμενων λέξεων της νεοελληνικής γλώσσας
αχιβάδα | αμοιβάδα

**WAntilles** · 03-10-10, 02:08

Αρχικό μήνυμα από flamelab

Eπίσης, ειναι δεδομένο κάποιος πολιτισμός να'χει ανακαλύψει την έννοια του "τιποτα" και να το εκφραζει γραπτα (μηδέν, 0)

Δεν διαχωρίζουμε εδώ προφορικό/γραπτό λόγο, ούτε μιλάμε για συστήματα αρίθμησης (δεκαδικό, δεκαεξαδικό), ούτε για συστήματα γραφής αριθμών (ελληνικό, ρωμαϊκό, αραβικό).

Μιλάμε απλά και μόνο για την abstract/αφηρημένη ποσοτική έννοια του "καθόλου" / "τίποτα", και για το ποιά λέξη δημιούργησε ο άνθρωπος και με ποιό σκεπτικό και γιατί, για να εκφράσει αυτή την έννοια.

**Νikosanagn** · 03-10-10, 02:12

Γιατί πολύ απλά δεν μπορεί να υπάρξει άλλη λογική εξήγηση.

Ο μόνος λόγος για να ταυτίσει εννοιολογικά ένας άνθρωπος την έννοια του τίποτα με αυτή του "λιγότερο από ένα" - γιατί αυτό σημαίνει το "ούτε ένα" - είναι στο μυαλό του, να μην είναι δυνατή η ύπαρξη οποιασδήποτε ενδιάμεσης ποσότητας μεταξύ της μονάδας και του τίποτα - η ύπαρξη των κλασμάτων δηλαδή - γιατί τότε και μόνον τότε - χωρίς κλάσματα δηλαδή - το επόμενο άλμα από την μονάδα προς το λιγότερο είναι το τίποτα -> "μηδέν".

Μάλιστα .. δεν λέω η εξήγησή σου είναι λογικότατη, και Edit: [ δεν ] διαφωνώ ως προς αυτή, απλά με παραξενεύει λίγο κυρίως ο παράγοντας χρόνος και οτι δεν γνωρίζουμε καν ποτε εφευρεθηκε η λέξη αυτή...

........Auto merged post: Νikosanagn πρόσθεσε 3 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα αργότερα ........

Εντολοδόχος = αυτός που δέχετε την εντολή...

**WAntilles** · 03-10-10, 02:13

Αρχικό μήνυμα από Νikosanagn

Μάλιστα .. δεν λέω η εξήγησή σου είναι λογικότατη, και διαφωνώ ως προς αυτή, απλά με παραξενεύει λίγο κυρίως ο παράγοντας χρόνος και οτι δεν γνωρίζουμε καν ποτε εφευρεθηκε η λέξη αυτή...

Για την εξήγηση του "μηδέν" μιλάς;

Δεν μας ενδιαφέρει το πότε επινοήθηκε η λέξη αυτή - και δεν έχει καμμία απολύτως σημασία - γιατί πολύ απλά δεν επηρρεάζει καθόλου το λογικότατο συμπέρασμα που βγάλαμε τώρα. Ότι τί δηλαδή:

Ότι τουλάχιστο στην ελλάδα, η λέξη "μηδέν" σίγουρα επινοήθηκε πολύ πριν ο ανθρώπινος νους συλλάβει την έννοια του αριθμητικού κλάσματος.

Πραγματικά δεν καταλαβαίνω γιατί διαφωνείς.

**Νikosanagn** · 03-10-10, 02:15

Μα δεν διαφωνώ... απλά προσπαθώ να το συλλάβω δώσμου χρόνο

*** Δεν διαφωνώ ήθελα να γράψω από πάνω...

Θέμα: Ωραίες ελληνικές λέξεις

Παρόμοια Θέματα

Λέξεις με τα τελευταια 2 γραμματα... (v. II)

Θολές λέξεις

Λέξεις-links

Ιστοριουλα με λεξεις ο καθενας ..

Ωραίες τιμές στα κινητά/σταθερά, στα πενταψήφια νούμερα όμως;

Bookmarks

Bookmarks

Δικαιώματα - Επιλογές