Οι διαγωνισμοί εκχώρησης φάσματος και οι χρόνιες παθογένειες στην ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας

[nm96027]

Την περασμένη Δευτέρα 13 Οκτωβρίου η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για το ψηφιακό μέρισμα - και όχι μόνο. Με τον όρο ψηφιακό μέρισμα αναφερόμαστε σε εκείνο το φάσμα ραδιοσυχνοτήτων το οποίο απελευθερώνεται από την μετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση και τον τερματισμό λειτουργίας των αναλογικών σταθμών εκπομπής τηλεοπτικού σήματος. Το φάσμα αυτό, στα 800MHz, θεωρείται όχι τυχαία ιδιαίτερα ιδανικό για κινητές τηλεπικοινωνίες, κάτι το οποίο μεταφράζεται σε πολύ καλύτερο σήμα για τον μέσο καταναλωτή. Παράλληλα δημοπρατήθηκε και κομμάτι φάσματος στα 2.6GHz, το οποίο δεν διαθέτει τα θετικά χαρακτηριστικά του φάσματος των 800MHz, αλλά και πάλι είναι χρήσιμο για την κινητή επικοινωνία.


Είχε προηγηθεί, πάντα από την ελληνική ρυθμιστική αρχή, στις 14 Νοεμβρίου του 2011 άλλη διαγωνιστική διαδικασία εκχώρησης φάσματος η οποία αφορούσε το "κλασικό" φάσμα εκπομπής σήματος κινητής τηλεφωνίας στα 900MHz και στα 1800MHz. Τότε η ΕΕΤΤ είχε επιλέξει την διαδικασία του refarming: σε απλουστευτικούς όρους, η Επιτροπή επέλεξε να δημοπρατήσει όλο το διαθέσιμο φάσμα που είχαν τότε οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας στα χέρια τους (ή για να ακριβολογούμε: στις κεραίες τους) ανεξαρτήτως της ημερομηνίας λήξης ισχύος της προηγούμενης εκχώρησης του. Κατά συνέπεια, τον Νοέμβριο του 2011 δημοπρατήθηκαν κομμάτια φάσματος που η εκχώρηση τους έληγε το 2012, καθώς και το 2016 και το 2017. Γενικώς η επιλογή αυτή του ρυθμιστή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως λανθασμένη, αφού με την συνολική αντιμετώπιση του ζητήματος του φάσματος εξασφάλισε ισοτιμία (απέναντι στους παρόχους) στον τρόπο εκχώρησης όλου του διαθέσιμου ραδιοφάσματος.

Στους δύο αυτούς διαγωνισμούς οι τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας κατέβαλαν αντίστοιχα 380.5 και 381.1 εκατομμύρια ευρώ. Όσο όμως εντυπωσιακά και να ακούγονται τα ποσά αυτά (τα οποία αποδόθηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών), οι δυο διαγωνιστικές διαδικασίας είχαν ένα κοινό αρνητικό χαρακτηριστικό: δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως πλειοδοσίες. Και στους δύο διαγωνισμούς το φάσμα εκχωρήθηκε ουσιαστικά στις αρχικές τιμές εκκίνησης, όπως αυτές είχαν εκτιμηθεί από την Επιτροπή, με την συνδρομή εξωτερικού συμβούλου. Συγκεκριμένα στην διαγωνιστική διαδικασία της περασμένης Δευτέρας -για το ψηφιακό μέρισμα- το κομμάτι φάσματος με κωδικό Α2 (2x5 στα 800MHz) και αρχική τιμή 51.500.000€ εκχωρήθηκε στην Vodafone με τελική τιμή 51.601.000€, δηλαδή μόλις 101.000 ευρώ παραπάνω. Ομοίως το κομμάτι Α3 εκχωρήθηκε στην Wind στην τιμή των 51.513.000€, αρχική τιμή ίδια με το Α2. Η COSMOTE αγόρασε το Α1 ακριβώς στην αρχική του τιμή. Το ίδιο συνέβη και στα κομμάτια Β (2x5 στα 2.6GHz), όπου η COSMOTE αγόρασε τέσσερα τέτοια στην τιμή των 4.703.000€ όταν η αρχική τιμή ήταν μόλις 3.000€ λιγότερα.


Από τους 10 συνολικά γύρους της διαδικασίας οι μισοί αφορούσαν έναν πλειοδοτικό τσακωμό της COSMOTE και της Wind ο οποίος "εκτόξευσε" την τιμή των φασμάτων με κωδικό Β15 και Β16 (στα 2.6GHz) από την αρχική τιμή των 1.300.000 € στα 1.788.000€! Οι επικολυρικές δηλώσεις που ακολούθησαν την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, η πανηγυρικά επαναληπτική παράθεση του εντυπωσιακού ποσού των 381.1 εκ. €, και το αναντίρρητο αδιάβλητο της διαδικασίας δεν μπορούν δυστυχώς να σκιάσουν επαρκώς την πραγματικότητα: η αρχική τιμή του φάσματος ήταν 380 εκ. € και η τελική τιμή μετά την δημοπρασία ήταν 381.1 εκ. €. Όταν σε μία διαδικασία δημοπρασίας η αύξηση είναι τόσο μικρή σίγουρα κανείς δεν μπορεί να πανηγυρίζει.


Είναι λοιπόν σαφές, ξεκάθαρο και αναντίρρητο πως οι δύο διαγωνιστικές διαδικασίες έγιναν για τυπικούς και μόνο λόγους. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας μοιράστηκαν το φάσμα ανάλογα με τις ανάγκες τους και ουδείς έδειξε ενδιαφέρον να πληρώσει παραπάνω χρήματα από την αρχική τιμή. Οι παίκτες, οι όροι, οι τιμές και το ίδιο το φάσμα παραπέμπουν σε προειλημμένες αποφάσεις. Οι δύο βασικοί λόγοι οι οποίοι ενισχύουν τον παραπάνω συλλογισμό είναι οι εξής:

• Οι χρόνιες δυσκολίες αδειοδότησης σταθμών βάσης. Παρά την νομοθετική μεταρρύθμιση του 2012, η αδειοδότηση μίας κεραίας αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα χρονοβόρο και ιδιαίτερα κοστοβόρο εμπόδιο για την ανάπτυξη δικτύων κινητής τηλεφωνίας. Είναι λογικό λοιπόν αφενός η καφκική ελληνική γραφειοκρατία να αποθαρρύνει την είσοδο νέων παικτών στην αγορά (αφού μία νέα εταιρεία θα χρειάζονταν δύο και πλέον χρόνια για την ανάπτυξη ενός δικτύου) αφετέρου οι υπάρχουσες εταιρείες γνωρίζουν πως πχ από τα 20 χρόνια χρήσης φάσματος για τα οποία έχουν πληρώσει άνω των 700 εκ. ευρώ τα περίπου 2 είναι χαμένα σε αδειοδοτικές διαδικασίες.
• Το ρυθμιστικό πλαίσιο και η εφαρμογή του δεν ευνοούν τον ανταγωνισμό. Με δεδομένα ότι η Vodafone και η Wind αναπτύσσουν συνέργειες σε τεχνικό επίπεδο, ότι όλα τα πακέτα είναι παραπλήσια αν όχι ίδια, ότι ακόμα και οι μεταβολές στις τιμολογιακές πολιτικές γίνονται παράλληλα είναι σαφές πως η αγορά δεν είναι ανταγωνιστική. Είναι ενδεικτικό πως ο τελευταίος επικοινωνιακός πόλεμος μεταξύ των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας αφορούσε τις ταχύτητες πρόσβασης στο διαδίκτυο και όχι τις τιμές των υπηρεσιών.

Τούτων δοθέντων, όχι μόνο η ελληνική κυβέρνηση εκχώρησε ραδιοφάσμα σε τιμές ελάχιστα ανώτερες των αρχικών (κάτι που στην ουσία μετατρέπει την δημοπρασία σε απεύθειας πώληση φάσματος) αλλά η ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας και κατά συνέπεια η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών (σταθερών και κινητών) έχει κλείσει οριστικά για τα επόμενα 20 χρόνια και το καθεστώς των (σχεδόν) 3 εταιρειών έχει οριστικοποιηθεί. Ασφαλώς δεν είναι εύκολο να ισχυριστεί κανείς πως υπάρχει χώρος για τέταρτο παίκτη ή πως γενικότερα υπάρχει περιθώριο για ανταγωνισμό. Όμως είναι βέβαιο πως η ρυθμιστική αρχή δεν κατέβαλε καμία προσπάθεια (και ούτε μοιάζει να έχει την μελλοντική πρόθεση) να ευνοήσει τον ανταγωνισμό. Ξεκινώντας από την ελάχιστη χρέωση στην διάρκεια των κλήσεων, τις μοναδιαίες χρεώσεις στην φωνή και τα SMS (που είναι πιο ακριβές) και καταλήγοντας στις τιμές των συμβολαίων η εικόνα επιβεβαιώνει τα δεδομένα των δημοπρασιών στο φάσμα: κανένας ανταγωνισμός.

adslgr.com

[emeliss]

Δυστυχώς τα πάντα είναι σχετικά.

Τα γεγονότα που περιγράφονται παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν και στο συμπέρασμα "πάλι καλά που νοικιάστηκε όλο το φάσμα και δεν έμειναν κομμάτια να κάθονται στα χέρια της ΕΕΤΤ". Σε μια αγορά που συνεχώς συρρικνώνεται όλοι μπορούν να μεταφράσουν τα γεγονότα με το δικό τους τρόπο.

Για τις μοναδιαίες τιμές και τις χρόνιες παθογένειες σηκώνει πολύ συζήτηση. Εκεί θα πρέπει να μπουν και οι δικές μας ευθύνες ως πελάτες που έχουμε οδηγήσει την αγορά στο να μην ενδιαφέρεται όχι μόνο για τις μοναδιαίες τιμές αλλά ούτε καν για τις τιμές καταλόγου γενικότερα κάνοντας σύστημα την προσπάθεια συμφωνίας κάτω από το τραπέζι.

[nm96027]

Δυστυχώς τα πάντα είναι σχετικά.

Τα γεγονότα που περιγράφονται παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν και στο συμπέρασμα "πάλι καλά που νοικιάστηκε όλο το φάσμα και δεν έμειναν κομμάτια να κάθονται στα χέρια της ΕΕΤΤ". Σε μια αγορά που συνεχώς συρρικνώνεται όλοι μπορούν να μεταφράσουν τα γεγονότα με το δικό τους τρόπο.

Για τις μοναδιαίες τιμές και τις χρόνιες παθογένειες σηκώνει πολύ συζήτηση. Εκεί θα πρέπει να μπουν και οι δικές μας ευθύνες ως πελάτες που έχουμε οδηγήσει την αγορά στο να μην ενδιαφέρεται όχι μόνο για τις μοναδιαίες τιμές αλλά ούτε καν για τις τιμές καταλόγου γενικότερα κάνοντας σύστημα την προσπάθεια συμφωνίας κάτω από το τραπέζι.

Η ερμηνεία των γεγονότων είναι σχετική. Τα γεγονότα παραμένουν γεγονότα.

[minas]

Δυστυχώς συμφωνώ με όλες σχεδόν τις παρατηρήσεις. Συνεχίζω να ελπίζω ότι μια συντονισμένη προσπάθεια εξυγείανσης των τηλεπικοινωνιών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (όπως αυτή που έχει ξεκινήσει η προηγούμενη επίτροπος) θα υποχρεώσει την Ελλάδα να ρυθμίσει καλύτερα την εγχώρια αγορά.

[emeliss]

Προφανώς nm.

[frankid]

ένα μικρό spam.

Το φάσμα για τη κινητή τηλεφωνία, έφερε έσοδα και θα φέρνει έμεσα έσοδα στα ταμεία.

Το φάσμα όμως για τη TV στον πάροχο δικτύου, έφερε τα αντίστοιχα αποτελέσματα? Η απάντηση είναι όχι. 18.336.000 Ευρώ για αποκλειστική χρήση και εκμετάλευση όλου του τηλεοπτικού φάσματος (πλήν των συχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην ΝΕΡΙΤ) μέχρι το 2029.......

[lariser]

ένα μικρό spam.

Το φάσμα για τη κινητή τηλεφωνία, έφερε έσοδα και θα φέρνει έμεσα έσοδα στα ταμεία.

Το φάσμα όμως για τη TV στον πάροχο δικτύου, έφερε τα αντίστοιχα αποτελέσματα? Η απάντηση είναι όχι. 18.336.000 Ευρώ για αποκλειστική χρήση και εκμετάλευση όλου του τηλεοπτικού φάσματος (πλήν των συχνοτήτων που έχουν εκχωρηθεί στην ΝΕΡΙΤ) μέχρι το 2029.......

Πολύ σωστή παρατήρηση. Όλοι ξέρουμε τον λόγο. Λέγεται ΔΙΑΠΛΟΚΗ.

Να πω ένα μπράβο στον συντάκτη nm96027, γιατί εδώ και χρόνια η όποια ανάλυση του τοπίου της κινητής τηλ/νίας (κυρίως από οικονομικές φυλλάδες και sites) γινόταν με όρους κουτσομπολιού ή σαν αναδημοσίευση των δελτίων τύπου των εταιριών. Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, μετά από σχεδόν 20 χρόνια πορείας της συγκεκριμένης αγοράς και όσα αναφέρονται στο άρθρο με αφορμή τις πρόσφατες δημοπρατήσεις του φάσματος, καταδεικνύουν και το πραγματικό πρόβλημα. Αν ανατρέξουμε στο τι συμβαίνει και σε άλλους επιχειρηματικούς χώρους θα δούμε παρόμοιες παθογένειες και γενική έλλειψη υγιούς ανταγωνισμού. Το κράτος κάνει ότι μπορεί για να δημιουργεί καρτέλ και να σαμποτάρει την επιχειρηματικότητα.

[frap]

Ποιος ήταν που μας έλεγε για ποπούς, νερά και ψάρια;

[aiolos.01]

Προφανώς το ρυθμιστικό πλαίσιο δεν ευνοεί τον ανταγωνισμό, αλλά προσωπικά πολύ αμφιβάλω αν θα έμπαινε κάποιος άλλος στην Ελληνική αγορά ακόμα και αν το πλαίσιο ήταν τέλειο. Η αγορά είναι μικρή και αυτό ισχύει σε όλους τους τομείς και οχι μόνο στην κινητή. Που υπάρχει ανταγωνισμός; Μάλλον πουθενά. Άντε τώρα τελευταία υπάρχει στα αεροπορικά εισιτήρια με την είσοδο της Ryanair, αλλά η αγορά του τουρισμού είναι η μόνη που δεν είναι μικρή στην Ελλάδα.

[emeliss]

Το τελευταίο παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό. Αυτό είναι ανταγωνισμός; Μήπως είναι παθογένεια που θα οδηγήσει σε χειρότερη αγορά από αυτή που είχαμε;
Η ΕΕ είναι το φάρμακο για κάθε αρρώστια ή βοηθάει στο να σκοτώνονται κάποιες αρρώστιες για να φέρει τους δικούς της ιούς;

[lewton]

@nm96027, διέφυγε από όλο το forum (εκτός από εμένα που βαρέθηκα να το γράψω) μια ακόμα λεπτομέρεια.
Οι άδειες στα 800 MHz ήταν έξι (6 άδειες των 2x5 MHz), εκ των οποίων 6 οι τρεις ήταν εκτός διαγωνισμού και ήταν εγγυημένες από μια για κάθε πάροχο.
Αν κάτσει κανείς να προσθέσει τις επιμέρους άδειες από το thread του τελευταίου διαγωνισμού θα δει ότι λείπουν περίπου 50 εκατομμύρια από κάθε πάροχο, πχ για να φτάσεις στα 134.788 εκατομμύρια της Cosmote.
Δηλαδή η ΕΕΤΤ είχε εγγυθηθεί σε καθε πάροχο τουλάχιστον μια άδεια 2x5 MHz και απλά τους άφησε να "τσακωθούν" για το αν θέλουν και δεύτερη ή αν κάποιος αποφάσισε να το παίξει large χτυπώντας και τρίτη για να έχει πολύ φάσμα στα 800 MHz.

Όποιος αμφιβάλλει για αυτό που γράφω, εκτός από το γεγονός ότι αθροιζόμενα τα νούμερα δε βγαίνουν, μπορεί να ψάξει το documentation του EU-digital-dividend και θα δει ότι μιλάμε συνολικά για 60 MHz φάσματος, εκ των οποίων 30 MHz στο downlink και 30 MHz στο uplink.

[marcus1]

Δυστυχώς οι παθογένειες είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων. Από τη μια η ανενόχλητη συγκρότηση καρτέλ από τις εταιρίες κινητής, που οδηγεί στην επαναπαυση τους και στην ελλειψη ανταγωνισμου, απο την αλλη η γραφειοκρατια του κρατικου μηχανισμου, τριτον η παραλογη υπερφορολογηση των "τελων κινητης" (που παιρνουν και φπα! παγκοσμια πρωτοτυπια, φορος προσθετης αξιας πανω στον φορο!), και τεταρτον -ας μην το ξεχασουμε κι αυτο- οι διαφοροι ψεκασμενοι που κατα τα προηγουμενα χρονια σαμποταριζαν την εγκατασταση κεραιων με τα κινητα στ'αυτια. .......

[purpleaura]

Το άρθρο "ξεχνάει" να αναφέρει μία "λεπτομέρεια": Ότι η αγορά της Ελλάδας είναι ΠΟΛΥ μικρή για να συντηρήσει παραπάνω από 3 φορείς κινητής τηλεφωνίας. Εκτός αν θέλετε φαινόμενα τύπου Cosmoline κτλ. ΚΑΙ στην κινητή τηλεφωνία.

[MNP-10]

Και στους δύο διαγωνισμούς το φάσμα εκχωρήθηκε ουσιαστικά στις αρχικές τιμές εκκίνησης, όπως αυτές είχαν εκτιμηθεί από την Επιτροπή, με την συνδρομή εξωτερικού συμβούλου.

Ωραια εκτιμηση εκαναν... οι υπηρεσιες που παρεχονται μεσω του φασματος δινουν δεκαδες δις ευρω εσοδα σε βαθος δεκαετιων στους παροχους. Πως διαλο το φασμα, το οποιο ειναι το πρωταρχικο μεσο επιτευξης της συγκεκριμενης δραστηριοτητας, κανει μονο ....300 εκ ευρω? Ακομα και ολο το φασμα σε 2g/3g/4g να αθροισει καποιος και τα ενοικιστηρια τους, τα λεφτα που παιρνει το κρατος ειναι τριχες σε σχεση με τα εσοδα των παροχων.

[marcus1]

Το άρθρο "ξεχνάει" να αναφέρει μία "λεπτομέρεια": Ότι η αγορά της Ελλάδας είναι ΠΟΛΥ μικρή για να συντηρήσει παραπάνω από 3 φορείς κινητής τηλεφωνίας. Εκτός αν θέλετε φαινόμενα τύπου Cosmoline κτλ. ΚΑΙ στην κινητή τηλεφωνία.

Η Δανία έχει μισό πληθυσμό από την Ελλάδα και 4 φορείς κινητής, πάντως. Διείσδυση κινητής η ίδια.

H Boυλγαρία έχει επίσης 4 φορείς κινητής, με τον ίδιο πληθυσμό με Ελλάδα και χαμηλότερα εισοδήματα.

H Kροατία έχει πληθυσμό μικρότερο από το νομό Αττικής απλωμένο σε ολόκληρη τη χώρα, και παρόλα αυτά έχει τρεις εταιρίες κινητής και 4 mvnos.

Aυτό που λες απλούστατα δεν ισχύει.